جستاری در راهکارهای مؤثر بر اقناع مخاطب در مناظرات رضوی

اقناع مخاطب در ارتباط کلامی و غیرکلامی کارکردهای مختلفی دارد و در تحلیل متون، موضوعی حائز اهمیت است و به مثابه وجهی دلالتمند مکمّل کلام متکلّم است. کلام معصومان ضمن اقناع مردم با آن‌ها ارتباط برقرار می­ کند و در جهت متقاعد کردن مخاطبان از کلمات و جملات و عبارات متنوّع بهره می­ گیرد. امام رضا(ع) در مناظرات خویش با صاحبان ادیان و نحله­ های مختلف فکری از ابزار «اقناع» بهره جسته است. این پژوهش مناظرات رضوی را در دو محور ارتباط کلامی و ارتباط غیرکلامی مد نظر قرار می ­دهد. نتیجه پژوهش نشان می­ دهد که حضرت از طریق اقناع کلامی مثل جدال أحسن، استناد به منابع معتبر و مستدل و همچنین از طریق اقناع غیرکلامی مثل زبان بدن و خوش‌خلقی فرد اقناع کننده نسبت به طرف مقابل خود در گفت‌وگوها بهره برده‌ است. همچنین توجه به باور مخاطب و ردّ و اصلاح یا تأیید آن‌ها در قالب­ های مختلف، گویای آن است که آن حضرت به دنبال اقناع مخاطبان با توجه به موقعیّت زمانی و مکانی آن‌هاست و به موقعیّت روحی و روانی آن‌ها نیز توجه دارد.